UKZKF : wat over twintig jaar ?

De twintigste verjaardag vieren van het UKZKF: het is pas een begin! De kindergeneeskunde gaat een bijzonder beloftevolle toekomst tegemoet, maar tegelijk ook een hindernissenparkoers. Tijdens de academische zitting naar aanleiding van dit jubileum schetste Philippe Lepage de toekomstige uitdagingen van de pediatrie.

Op 15 september werd er een academische zitting georganiseerd om het twintigjarige bestaan van het Universitaire Kinderziekenhuis Koningin Fabiola te vieren. Een mooie gelegenheid om terug te blikken op een bewogen parkoers, maar ook om naar de toekomst te kijken. We hadden daarover een gesprek met professor Philippe Lepage, hoofd van de dienst pediatrie in het UKZKF, en vroegen hem welke toekomst deze heel bijzondere instelling tegemoetgaat…

De pathologieën veranderen

Sinds de oprichting van het UKZKF is het soort aandoeningen die voorkomen bij kinderen veranderd. Veel ziekten zijn zo goed als uitgeroeid dankzij de nieuwste vaccins. Andere, zoals mazelen, waren pakweg twintig jaar geleden veel ernstiger en kunnen vandaag makkelijk behandeld worden door de algemene geneeskunde. De gedaalde opnamecijfers die daar het gevolg van zijn, worden slechts gedeeltelijk gecompenseerd door het ontstaan van nieuwe pathologieën, zoals sommige allergieën, zwaarlijvigheid en de gevolgen ervan, hoge bloeddruk en type 2-diabetes. Tegelijk tekent zich een andere trend af, aldus prof. Lepage: "Het wordt steeds zeldzamer dat een kind kan worden behandeld door één enkele arts. Complexe aandoeningen die een multidisciplinaire aanpak vereisen, worden de regel". In dat verband is het specifieke karakter van het UKZKF als kinderziekenhuis een troef. "We bieden heel wat medische en paramedische specialisaties aan onder eenzelfde dak. Dat is alleen mogelijk omdat we veel patiënten aankunnen en omdat onze doelgroep uitsluitend uit kinderen bestaat", vervolgt prof. Lepage.

Steeds veeleisender

Het publiek dat naar het ziekenhuis komt, is hetzelfde gebleven: het zijn nog altijd kinderen, en ze komen van overal. Wel zijn de ouders veel veeleisender geworden.
"Ze hebben meer oog voor de zorgkwaliteit en willen ook veel meer informatie over de behandeling, wat trouwens hun volste recht is", benadrukt prof. Lepage. "Bovendien zijn ze echt betrokken bij het besluitvormingsproces. Artsen trekken dan ook steeds meer tijd uit om hun aanpak toe te lichten."
Toch is dit zeker voor het UKZKF een extra belasting: "Sommige ouders verwachten dat we overal een antwoord op hebben omdat we een kinder ziekenhuis zijn, maar dat is uiteraard onrealistisch. Dat probleem doet zich vooral voor op de spoedgevallen".

Het Brusselse landschap is grondig veranderd

Het UKZKF geniet vandaag volledige erkenning als referentiecentrum voor pediatrie en als academisch centrum binnen het Brusselse ziekenhuisnetwerk.
Dat is trouwens officieel vastgelegd in het akkoord ULB/IRIS. Prof. Lepage: "We streven naar een evenwicht tussen de verschillende pediatrische sites van het netwerk. Onze logica is er niet langer één van concurrentie, maar van samenwerking". Alle ziekenhuizen staan voor dezelfde uitdaging: de structurele financiering van de pediatrie is ontoereikend omdat veel medische prestaties terugbetaald worden, net als in de volwassenengeneeskunde, terwijl ze veel meer tijd in beslag nemen. Ook al stuurt de overheid positieve signalen uit, toch blijft het UKZKF bijzonder kwetsbaar, zoals prof. Lepage opmerkt: "De andere ziekenhuizen kunnen hun pediatrische zorg financieel compenseren met andere, winstgevende activiteiten. Voor ons als specifiek kinderziekenhuis is zoiets onmogelijk".

Een dubbele oplossing

Om al die uitdagingen aan te kunnen, moet het UKZKF twee sporen tegelijk bewandelen: "Enerzijds moeten we de geneeskunde buiten het ziekenhuis toegankelijker maken om de spoedgevallen te ontlasten, zodat we sommige patiënten gemakkelijker kunnen doorsturen naar pediaters of huisartsen met een eigen praktijk. Anderzijds moeten de ziekenhuizen meegaan met hun tijd en op de spoedafdeling clinici en verpleegkundigen plaatsen die niet alleen de nodige competenties in huis hebben om de patiënten te behandelen, maar ook om ze te selecteren". Vandaag worden er trouwens steeds meer inspanningen geleverd om de relaties tussen het ziekenhuis en de ambulante geneeskunde te versterken en te verbeteren. Dat is meteen één van de mogelijke perspectieven voor de pediatrie van morgen, maar zeker niet het enige.

:: Het woord van de directeur :: Het UKZKF viert zijn 20-jarig bestaan: meteen de gelegenheid om terug te blikken op de afgelegde weg en het indrukwekkende aantal medewerkers in de bloemetjes te zetten die het beste geven van zichzelf in deze kindvriendelijke omgeving. Maar ook om te peilen naar de toekomstuitdagingen: ontwikkeling van een multidisciplinaire zorgaanpak, behoud van kwaliteitsonderwijs en -onderzoek. De fi nanciering blijft daarbij een dagelijkse uitdaging.
Het jubileumjaar ging van start met de academische zitting en het daaropvolgende symposium, en duurt nog tot in september 2007, met tal van evenementen:
op 8 december: opening van de nieuwe afdeling neonatologie, gevolgd door een symposium als eerbetoon aan prof. D. Blum;
op 19 december: lancering in het museum voor geneeskunde van een speciaal nummer van de "Revue Médicale de Bruxelles" over het UKZKF. Nadien wordt de documentaire van Yvon Lammens vertoond;
op 16 maart is er een symposium gepland als eerbetoon aan prof. A. Kahn;
de organisatie van het personeelsfeest is momenteel volop aan de gang!

Prof. Georges Casimir, algemeen medisch directeur van het Universitaire Kinderziekenhuis Koningin Fabiola

:: 20 jaar : het was zeker een film waard... :: Yvon Lammens is documentairemaker en kent het UKZKF al vanaf het prille begin, meer nog: het ziekenhuis ligt hem na aan het hart. Hij werkte immers in het UVC Sint-Pieters toen het werd gebouwd. Hij was dan ook dé geknipte persoon om een documentaire te maken naar aanleiding van de 20ste verjaardag…
"Ik hou van dit ziekenhuis omdat het kinderen aanspreekt in hun eigen taal. In die zin is het uniek, want in alle andere Europese ziekenhuizen waar ik gewerkt heb, was er altijd een confrontatie tussen kinderen en volwassenen."
"Ik ben twee volle maanden in het ziekenhuis gebleven om mijn fi lm te draaien. Urenlang heb ik door de gangen gewandeld om het reilen en zeilen te volgen: blije taferelen, incidenten… Alles wat ik vastlegde met mijn camera, werd naverteld door kinderen of hun ouders. Het kwam er in de eerste plaats op aan om er te zijn en te luisteren. Het scenario kreeg vorm tijdens de opnamen zelf."
Yvon Lammens stond de filmrechten af. Tegen maart 2007 zouden er exemplaren beschikbaar moeten zijn bij de directie van het UKZKF.

Auteur : Marion Garteiser
Bron : Osiris News (nr 7, december 2006-februari 2007)