Melody-kleppen : recht naar het hart !

Geboren worden met een congenitale afwijking aan een longklep, belet niet om een normaal leven te leiden. Toch zijn er vaak verschillende openhartoperaties nodig. Inplanting van een percutane Melody-klep kan het aantal dergelijke ingrepen doen dalen.

Jaarlijks worden er in België ongeveer 1.000 kinderen geboren met een hartafwijking. 100 tot 150 van hen moeten een operatie ondergaan aan de longslagader en de longklep. De longslagader speelt immers een essentiële rol in het hartmechanisme: het is via die klep dat het bloed van de rechterkamer naar de longen gestuwd wordt.
Daar krijgt het nieuwe zuurstof alvorens naar de verschillende organen te worden gestuurd. De longklep is in zekere zin de kleine "poort" naar het hart die het bloed naar deze slagader stuurt, en van daaruit naar de longen. Soms vertonen die klep en/of de longslagader echter afwijkingen of ontbreken ze zelfs. Dat is het geval bij longatresie, longstenose en tetralogie van Fallot. In dat geval raakt het bloed niet meer correct tot in de longen, een levensbedreigende aandoening.

Een frequente operatie

Wanneer een kind geboren wordt met een hartafwijking van dat type, is een chirurgische ingreep noodzakelijk. Er wordt een buisprothese met een klep in het hart geplaatst, zodat het bloed toch naar de longen kan. Deze operaties leveren meestal uitstekende resultaten op. Toch kan deze buis in de loop van de tijd vernauwen (stenose) of beschadigd raken (lek), waardoor er een nieuwe klep moet worden geplaatst. Bij kinderen wordt de oorspronkelijke klep al snel te klein als gevolg van hun groei. "Dit type buisprothese groeit niet mee met het kind. Als een kind vlak na de geboorte geopereerd moet worden, moet het vóór zijn tiende minstens één ingreep ondergaan en nogéén rond het einde van de adolescentie. Van zijn geboorte tot zijn 18 jaar ligt het gemiddeld drie keer op de operatietafel", aldus dr. Hugues Dessy en Sophie Milani, cardiologen in het UKZKF.

Een niet-intensieve techniek

Het gaat hier echter om zeer delicate ingrepen. Wanneer een borstkas voor de tweede of de derde keer geopend wordt, zijn de organen niet meer correct "geïndividualiseerd". Het is als een litteken, een ophoping van vezels, waarin het moeilijk is om de verschillende structuren te onderscheiden. "Bij hartmisvormingen bevindt de longbuis zich vaak vlak naast het borstbeen en is er dus een zeer groot bloedingsrisico wanneer de borstkas opnieuw geopend wordt", benadrukt dr. Dessy. Om herhaling van deze traumatiserende operaties te vermijden, is er een nieuwe techniek ontwikkeld: de percutane (d.w.z. via de huid, zonder te moeten snijden) inplanting van Melody-kleppen. Binnen het UKZKF beheersen dr. Dessy en dr. Milani deze methode al perfect.

Melody in België

De eerste Melody-kleppen werden in 2003 ingeplant in België en worden sinds juli 2010 terugbetaald. Momenteel gebeurt dat slechts in 4 centra (KUL, UZ Gent, UCL en UKZKF). "Het RIZIV heeft een moratorium ingesteld van drie jaar. In die periode mogen er 40 prothesen per jaar geplaatst worden, dus 10 per centrum. Na die periode mag de technologie overal toegepast worden, op voorwaarde dat er een reële vooruitgang wordt vastgesteld", licht dr. Dessy toe. Ondanks de hoge kostprijs (ongeveer 20.000 ") biedt percutane inplanting toch heel wat voordelen. Zo hoeft de borstkas niet geopend te worden en hoeft de patiënt slechts 3 tot 4 dagen in het ziekenhuis te blijven.

Katheterisatie

Tijdens de ingreep, die gebeurt onder algemene verdoving, brengt de cardioloog een katheter (dunne buis) in via de halsader of de liesader. Dankzij medische beeldvormingstechnieken waarbij de katheter door de bloedvaten wordt geleid, kan hij de klep (die samengesteld is uit weefsel van runderen) naar de juiste bestemming brengen. De klep wordt dan bevestigd aan een stent, een soort metalen veertje dat wordt uitgezet met een ballonnetje, zodat het zich niet meer kan verplaatsen in de longbuis. Via die stent wordt de klep gefi xeerd op de juiste plaats. Vervolgens laat men het ballonnetje leeglopen en wordt het introductiemateriaal verwijderd. De patiënt mag meestal al de tweede dag na de ingreep naar huis.

Een veelbelovende toekomst

Bij de percutane inplanting van Melody-kleppen komt er geen chirurgie aan te pas. Die blijft wel noodzakelijk wanneer er voor het eerst een longbuisprothese moet worden ingeplant bij een baby met een hartmisvorming. Met deze techniek kan een beschadigde of te kleine klep wel gemakkelijker vervangen worden.
"Zodra de Melody-klep van een volwassen patiënt gebreken vertoont, wordt hij in het UVC Brugmann behandeld door dr. Marielle Morrissens. Toch is het het cardiologieteam van het UKZKF dat de klep vervangt", aldus Hugues Dessy.
Dankzij deze techniek kan een nieuwe openhartoperatie worden uitgesteld. Een enorm voordeel voor de patiënt, zowel fysiek als mentaal. Net als zoveel andere niet-invasieve technieken heeft Melody ongetwijfeld nog een mooie toekomst voor zich.

:: Enkele cijfers ::
Jaarlijks worden er in het UKZKF ongeveer 220 kinderen met hartafwijkingen geopereerd. Daarvan wordt er bij 20 een buisprothese geplaatst tussen de rechterkamer en de longslagaders.
Wereldwijd zijn er al ongeveer 2.000 Melody-kleppen ingeplant, waarvan 35 in België en 9 in het UKZKF.

:: Rundskleppen ? :: De kleppen die gebruikt worden bij hartchirurgie en bij katheterisatie (Melody-kleppen), zijn afkomstig van runderen. Waarom ?
Om redenen van beschikbaarheid : in onze contreien worden massaal runderen gekweekt voor de voeding.
Om anatomische redenen : rundskleppen zijn bijzonder continent (ze "sluiten" goed). Bovendien worden ze weggenomen bij runderen van verschillende leeftijden en met verschillend gewicht, zodat ze telkens de juiste grootte hebben voor de patiënt in kwestie. Een klep van een kip zou bijvoorbeeld veel te klein zijn !

Auteur : Julie Luong
Bron : Osiris News (nr 23, juni-augustus 2011)

Kliniek Cardiologie.