Obesitas bij kinderen : een enorm probleem voor de volksgezondheid in de geïndustrialiseerde wereld

Wanneer verschillende klasfoto's vanaf de jaren 60 naast elkaar worden gelegd, valt het meteen op dat er om de tien jaar een kind met overgewicht bijkomt. In de jaren 60 zat er gemiddeld in elke klas een kind met overgewicht; in de jaren 70 waren dat er twee; in de jaren 80 waren dat er al drie en in de jaren 90 vier. Vandaag zitten er in elke klas van de lagere school nagenoeg vijf kinderen met overgewicht!

Dit probleem vloeit niet alleen voort uit onaangepaste eetgewoonten, maar ook uit het feit dat er in hoge mate wordt tekortgeschoten op het vlak van de fysieke activiteiten en van het sporten in het algemeen. Met de jaren hebben kinderen steeds meer slechte eetgewoonten aangenomen en dat geldt uiteraard evenzeer voor de ouders die dit gedrag aan hun kinderen doorgeven. Te veel suiker, te veel vet, te veel frituurgerechten, maar ook te veel suikerrijke frisdranken die de schappen van onze winkels vullen en op nagenoeg alle plaatsen te vinden zijn waar kinderen drankjes consumeren.

Tegelijk zijn onze kinderen veel minder actief omdat ze, soms al op zeer jonge leeftijd, voor het televisie-toestel, de computer of andere spelconsoles worden geplaatst. Dat is niet alleen stresserend voor de kinderen, maar bovendien eten ze daarbij vaak ook chips en koekjes. Drie uur inactiviteit per dag resulteren in ongeveer 1 kg extra gewicht per maand bovenop de normale gewichtstoename.

Obesitas bij kinderen is dan ook dé uitdaging voor de volksgezondheid van de eenentwintigste eeuw: het is een wereldomspannend probleem waarbij tal van landen met laag tot middelhoog inkomen zijn betrokken en dat vooral in stedelijke gebieden sterk aanwezig is. De trend naar overgewicht is tegen snel-treinvaart toegenomen: men gaat ervan uit dat in 2010 de wereld meer dan 42 miljoen kinderen telde met overgewicht. Nagenoeg 35 miljoen van die kinderen leven in ontwikkelingslanden.

De kans dat kinderen met overgewicht en obesitas dat ook blijven als volwassene is erg groot en bovendien zijn ze veel gevoeliger voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten en voor diabetes. Vandaag zien we op consultatie dan ook al diabetespatiëntjes van amper zeven jaar oud die zonder insulinespuit niet verder kunnen. Obesitas bij het kind houdt een verhoogd risico in op vroegtijdig overlijden en van ongeschiktheid op volwassen leeftijd. Het risico op vroegtijdige aandoeningen van het bewegingsapparaat en vooral van gewrichtspijn of aantasting van het gewrichtskraakbeen is niet denkbeeldig. Ook sommige kankers worden in verband gebracht met overgewicht.

De Wereldgezondheidsorganisatie erkent dat de toenemende prevalentie van obesitas bij kinderen het gevolg is van de veranderende maatschappij. Het gaat daarbij niet alleen om maatschappelijke en economische veranderingen, maar ook om veranderingen als gevolg van het beleid met betrekking tot de landbouw, het transport, de stadsplanning, het milieu en met betrekking tot de bereiding, de distributie en de verkoop van voedingsmiddelen. Het probleem vergt dan ook een multidisciplinaire aanpak op zowel cultureel als op opvoedkundig vlak, maar evenzeer op het vlak van het voedingsbeleid van de verschillende landen en het bevorderen van fysieke activiteiten en sporten.

Sommige landen richtten ter zake al denktanks op en werkten grootschalige acties uit om de epidemische uitbreiding van dit fenomeen maximaal in te dijken. Ze legden daarbij de klemtoon op het promoten van de consumptie van groenten en fruit, evenals van peulgroenten en volkorengranen. Ze stelden voor om de aanvoer van energie uit de consumptie van vetten te beperken en de consumptie van verzadigde vetten terug te schroeven ten gunste van onverzadigde vetten. Ze beperkten ook de consumptie van suiker, inzonderheid in drankjes, en promootten matige tot intensieve fysieke activiteiten gedurende minimaal 60 minuten per dag, aangepast aan en rekening houdende met de ontwikkeling van het kind zodat zeer uiteenlopende activiteiten in het programma werden opgenomen.

Een aangehouden politiek engagement is daarbij onontbeerlijk, evenals een overheids- en privébeleid gericht op het veranderen van het gedrag van de burgers. De rol van de ouders, de scholen, maar ook allerhande opvoedkundige acties gericht op de vol- wassenen waarbij op het vlak van de communicatie de grote middelen niet worden geschuwd, met inzet van kranten en televisie, kunnen in een dergelijk beleid niet ontbreken. Op die manier worden bijzonder gunstige resultaten geboekt in bijvoorbeeld Frankrijk en Zwitserland, waar op niveau van een departement wordt aangetoond dat een dergelijk beleid wat betreft het gewicht van de kinderen en de kwaliteit van hun fysieke gezondheid, wel degelijk lonend is.

Een dergelijk aangepast beleid moet absoluut ook in België in de steigers worden gezet om te vermijden dat de uitgaven voor de gezondheid van de toekomstige volwassenen de pan uit zouden swingen.

Auteur : Prof. Georges Casimir
Bron : Kids' News (nr 12, januari 2013)

Consultatie  « zwaarlijvigheid ».